YÜKSEK ÖĞRETİMDE ETİK İLKELER VE DEĞERLER
Mesleğinizin Etik Değerlerini Neden Bilmelisiniz?
Meslek etikleri, çeşitli meslek ya da uğraşı alanlarında karşılaşılan etik sorunların farkına varılmasının bir sonucu olan ve bu sorunları gidermeyi ya da azaltmayı amaçlayan çabaların sonucu olarak ortaya çıkan bilgisel ve pratik etkinliklerdir. Meslek etiği, bir meslekle ilgili neyin doğru, neyin yanlış olduğunu belirleyen, o meslekle ilgili birtakım davranış kuralları (etik kurallar) oluşturan ve mesleğe mensup kişilerin bu davranış kurallarına uymasını zorunlu kılan, uymayanları meslek örgütleri aracılığıyla etik yaptırımlara tabii tutan, kimi zaman meslekten çıkaran, hizmet ideallerini koruyan ilkeler bütünüdür. Bu anlamda her mesleğin kendine özgü etik ilkeleri vardır; tıp etiği, basın etiği, siyaset etiği, hukuk etiği, mühendislik etiği, iş etiği, ticaret etiği…
Meslek etiklerinin yanıt aradıkları soru, “insanların belirli bir mesleği yaparken genel olarak ne yapıp ne yapmamaları gerektiğine” ilişkin sorudur; yani belirli bir tek tip durumda yapılması ya da yapılmaması gerekeni soran sorudur. Kısaca etik ve legal normlarla ilgili sorulardır.
Meslek etiği ilkelerinin şu yararları vardır:
- Meslektaş baskısı sağlayarak, meslek üyelerini etik davranış göstermeye motive eder.
- Meslek üyelerine doğru ya da yanlış eylemleri konusunda daha tutarlı ve kararlı bir rehberlik sağlar.
- Belirsiz durumlarda nasıl davranılacağı konusunda meslek mensuplarına rehberlik eder.
- Yönetici ya da patronların otokratik gücünü kontrol altında tutar, denetler.
- Kurumların toplumsal sorumluluklarını tanımlar ve bu doğrultuda faaliyette bulunmaya motive eder.
- Kurumun ya da mesleğin çıkarlarının gözetilmesini sağlar.
- Mesleki etik, her zaman bir grubun eseridir. Mesleki etik grup onu koruduğu sürece yürürlükte kalabilen ve bireylere emreden, onları şu ya da bu şekilde davranmaya zorlayan, kişisel eğilimlerine bir sınır çizen ve daha ileri gitmelerine engel olan kurallardan oluşmuştur.
Etkinlikte Görev Alacak Kişiler:
Prof. Dr. Nüket ÖRNEK BÜKEN
